بیماری دیابت نوع ۲ یک بیماری مزمن است که به‌طور مستقیم با سبک زندگی مرتبط می‌باشد. در این بیماری، انسولین به میزان کافی ترشح می‌شود، اما گیرنده‌های انسولین نسبت به آن مقاوم می‌گردند. این مقاومت باعث اختلال در عملکرد انسولین، که تنظیم‌کننده قند خون است و در نتیجه فرد به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شود. در این مقاله از وب‌سایت ویرا رهش فارمد به معرفی بیماری دیابت نوع ۲، راه‌های پیشگیری، کنترل، عوارض و علائم آن خواهیم پرداخت. با ما در ادامه این مقاله همراه باشید.
بیماری دیابت نوع ۲ چیست؟!
بیماری دیابت نوع ۲ یک بیماری مزمن است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که بدن فرد نسبت به انسولین، هورمونی که نقش مهمی در تنظیم قند خون دارد، مقاومت نشان می‌دهد. به بیان ساده‌تر، اگرچه انسولین به میزان کافی ترشح می‌شود، گیرنده‌های انسولین در بدن به آن پاسخ نمی‌دهند. این مقاومت منجر به اختلال در عملکرد انسولین و در نتیجه افزایش سطح قند خون می‌شود.
در این مقاله، به بررسی جامع دیابت نوع ۲، راه‌های پیشگیری و کنترل آن، و همچنین عوارض و علائم این بیماری خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی در این زمینه به دست آورید.
آیا شما مبتلا به دیابت نوع ۲ هستید؟ علائم دیابت نوع ۲ را بشناسید
اگر به طور منظم چکاپ و آزمایشات ماهانه انجام ندهید، اولین نشانه‌ای که ممکن است شما را به دیابت نوع ۲ مشکوک کند، بروز علائم این بیماری است. دیابت نوع ۲ نیز مانند بسیاری از بیماری‌ها علائمی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
– ادرار کردن بیش از حد معمول، به‌ویژه در شب
– احساس تشنگی شدید
– خستگی مفرط
– احساس گرسنگی مداوم
– کاهش وزن غیر عادی
– کندی در بهبود زخم‌ها
– تاری دید
– حالت تهوع
– بی‌حسی و گزگز دست و پا
این علائم به این دلیل ظاهر می‌شوند که مقداری یا تمام گلوکز در خون باقی می‌ماند و به‌جای استفاده به عنوان سوخت انرژی، به درستی مصرف نمی‌شود. در این شرایط، بدن تلاش می‌کند گلوکز اضافی را از طریق ادرار دفع کند. پیشنهاد می‌شود برای تشخیص دقیق و ارزیابی علائم، به پزشک مراجعه کرده و تحت نظارت یک پزشک متخصص قرار بگیرید.
چرا دیابت نوع دو ؟ دلایل اصلی ابتلا به این بیماری را بشناسید!
به نظر می‌رسد که علت دیابت نوع ۲ ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی باشد. احتمال ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد وقتی عواملی مانند سبک زندگی ناسالم (مانند مصرف بیش از حد کالری و کمبود فعالیت فیزیکی) و چاقی همزمان عمل کنند.
عوارض دیابت نوع دو، چگونه می‌تواند بر زندگی شما تأثیر بگذارد؟
دیابت نوع ۲ شامل مجموعه‌ای از اختلالات است که با هیپرگلیسمی (افزایش قند خون) مشخص می‌شود. این وضعیت ناشی از ترکیبی از مقاومت به عملکرد انسولین، ترشح ناکافی انسولین و سایر عوامل مرتبط است. اگر دیابت نوع ۲ به درستی کنترل نشود، ممکن است منجر به بروز مجموعه‌ای از عوارض مختلف شود که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
عوارض کوتاه مدت دیابت نوع دو
زمانی که میزان قند خون به کمتر از حد نرمال (حدوداً کمتر از 70 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر) برسد، علائم کاهش قند خون ظاهر می‌شوند. این علائم ممکن است به دلایلی مانند تزریق بیش از حد انسولین، مصرف برخی داروهای کاهش‌دهنده قند خون، انجام ورزش بیش از حد، یا حذف و تأخیر در وعده‌های غذایی ایجاد شوند. علائم شامل خواب‌آلودگی، لرزش، تعریق، احساس گرسنگی، تاری دید و سردرد هستند.
در مقابل، وقتی قند خون به بالاتر از حد نرمال و طبیعی برسد، علائم هیپرگلیسمی (افزایش قند خون) رخ می‌دهد. اگر قند خون به مدت طولانی بالا بماند، ممکن است خطرناک شده و به کمای دیابتی منجر شود. هیپرگلیسمی به دلایلی مانند فراموش کردن داروهای دیابت، مصرف بیش از حد مواد غذایی و قندی، آسیب‌های فیزیکی، عمل جراحی یا عفونت ایجاد می‌شود.
عوارض بلند مدت دیابت نوع دو
زمانی که میزان قند خون به پایین‌تر از حد نرمال (حدوداً کمتر از 70 mg/dl) برسد، علائم کاهش قند خون ظاهر می‌شوند. این علائم ممکن است به دلایلی همچون تزریق انسولین به مقدار زیاد، مصرف برخی داروهای کاهش‌دهنده قند خون، ورزش، یا حذف و تأخیر در وعده‌های غذایی ایجاد شوند. علائم شامل موارد زیر است:
- خواب‌آلودگی
- لرزش
- تعریق
- احساس گرسنگی
- تاری دید
- سردرد
از سوی دیگر، زمانی که قند خون بالاتر از حد نرمال و طبیعی باشد، این حالت به عنوان هیپرگلیسمی شناخته می‌شود. اگر قند خون به مدت طولانی بالا بماند، ممکن است خطرناک شده و به کمای دیابتی منجر گردد. هیپرگلیسمی می‌تواند به دلایلی مانند:
- فراموش کردن داروهای دیابت
- مصرف بیش از حد مواد غذایی و قندی
- آسیب‌های فیزیکی
- عمل جراحی
- عفونت
اتفاق بیفتد. مراقبت مناسب و پایش منظم قند خون برای جلوگیری از این شرایط ضروری است. در صورت بروز هر یک از علائم فوق، مراجعه به پزشک و انجام اقدامات لازم برای تنظیم سطح قند خون توصیه می‌شود.
تشخیص بیماری دیابت نوع دو
تشخیص بیماری دیابت نوع ۲ بر اساس آزمایشات صورت می‌گیرد، و معاینات بالینی نیز نقش مهمی در این فرآیند دارند. این آزمایشات شامل موارد زیر است:
- بررسی قند خون ناشتا: اندازه‌گیری قند خون پس از ۸ ساعت ناشتا بودن.
- قند خون تصادفی: اندازه‌گیری قند خون در هر زمان از روز، بدون توجه به زمان آخرین وعده غذایی.
- قند خون دو ساعت پس از غذا: اندازه‌گیری قند خون دو ساعت بعد از مصرف یک وعده غذایی.
- بررسی هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c): این آزمایش میزان متوسط قند خون را در ۲-۳ ماه گذشته نشان می‌دهد.
این آزمایشات به تشخیص دقیق‌تر و پایش وضعیت بیمار کمک می‌کنند و تعیین می‌کنند که آیا فرد به دیابت نوع ۲ مبتلا است یا خیر.
درمان بیماری دیابت نوع دو
اصول درمانی دیابت نوع ۲ شامل موارد زیر است:
- اصلاح سبک زندگی و تغذیه: تغییر در الگوی غذایی و رعایت اصول تغذیه سالم.
- ورزش و فعالیت بدنی: انجام فعالیت‌های فیزیکی منظم برای بهبود کنترل قند خون.
- عدم مصرف سیگار: ترک سیگار به منظور کاهش خطر عوارض.
- کاهش استرس: مدیریت استرس و استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی.
- دارو درمانی: مصرف داروهای تجویزی توسط پزشک برای کنترل قند خون.
- خود نظارتی مستمر بر قند خون: پایش روزانه قند خون برای آگاهی از وضعیت.
- پایش و بررسی منظم عوارض ایجاد شده: ارزیابی منظم برای شناسایی عوارض ناشی از دیابت.
- ارزیابی‌های آزمایشگاهی: انجام آزمایشات منظم برای پایش وضعیت بیمار.
ترکیب این اقدامات می‌تواند به کنترل مؤثر دیابت نوع ۲ و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
جدیدترین روش راه های درمان و کنترل دیابت نوع ۲
بیماری دیابت نوع 2 به طور کامل درمان نمی‌شود، اما می‌توان آن را با روش‌های مختلف کنترل کرد و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید. جدیدترین روش کنترل بیماری دیابت نوع 2 شامل استفاده از مکمل‌های تغذیه‌ای نوین در کنار تغییرات سبک زندگی می‌شود. مکمل تغذیه‌ای پروجی استرول یکی از جدیدترین روش‌های مؤثر در کنترل و مدیریت دیابت نوع ۲ است. در کنار رعایت سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب و ورزش منظم، استفاده از پروجی استرول که به کاهش قند خون و کاهش مقاومت به انسولین کمک می‌کند و می‌تواند نقش مهمی در کنترل این بیماری داشته باشد.
مکمل تغذیه‌ای پروجی استرول چیست؟
پروجی استرول، اولین مکمل تغذیه‌ای پپتیدی تأیید شده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، به عنوان یک راهکار نوین در مدیریت مشکلات متابولیک شناخته می‌شود که از دو پپتید مؤثر آدیپورین و دئوبتاید تشکیل شده است. این مکمل با اثرگذاری منحصر به فرد خود در مشکلات متابولیک زیر نقش مهمی ایفا می‌کند:
- کمک به درمان بیماران مبتلا به پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲: کاهش قند خون ناشتا و کاهش میانگین قند خون سه‌ماهه (HbA1c)
- کمک به درمان کبد چرب و بهبود کبد چرب: بهبود عملکرد کبد و کاهش تجمع چربی در این اندام حیاتی.
- کمک به درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک: کمک به تنظیم هورمون‌ها و بهبود عملکرد تخمدان.
- مؤثر در کاهش وزن: پروجی استرول سبب کاهش وزن و کاهش دور کمر و چربی احشایی می‌شود.
پروجی استرول به‌صورت ساشه عرضه می‌شود و هر جعبه حاوی ۳۰ ساشه است. این مکمل به‌طور میانگین روزانه یک ساشه در یک لیوان آب حل شده و مصرف می‌شود.
چگونه دیابت نوع دو را کنترل کنیم؟
دیابت یک بیماری مزمن است که برای محدود کردن پیشرفت عوارض ویرانگر آن و مدیریت این عوارض، نیاز به مراقبت طولانی‌مدت پزشکی دارد. این مراقبت شامل پایش مستمر، دارو درمانی و مدیریت سبک زندگی می‌باشد.
با توجه به عوارض بلندمدت و سایر ویژگی‌های دیابت نوع ۲، این بیماری از نظر هزینه‌های درمانی و مراقبتی یک بیماری گران‌قیمت محسوب می‌شود. هزینه‌های مرتبط با داروها، آزمایشات منظم، ویزیت‌های پزشکی و مدیریت عوارض می‌تواند بار مالی زیادی بر فرد و سیستم بهداشتی تحمیل کند.
مراقبت مستمر و پیشگیری از عوارض از طریق پیروی از یک برنامه جامع درمانی می‌تواند به کاهش هزینه‌های بلندمدت کمک کند و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.
چگونه از ابتلا به دیابت نوع دو پیشگیری کنیم؟
دیابت نوع ۲ بالاترین آمار مبتلایان را در میان بیماری‌های دیابت دارد و معمولاً در سنین بالا ظاهر می‌شود. با رعایت موارد خاص، می‌توان از بروز یا پیشرفت آن پیشگیری کرد. اگر کنترل مناسب انجام نشود، دیابت نوع ۲ می‌تواند منجر به عوارض مختلفی مانند نارسایی کلیه، بیماری‌های قلبی و عروقی، و آسیب‌های چشمی گردد.
عواملی که ممکن است موجب ابتلا به دیابت شوند، شامل عواملی قابل تغییر مانند تغذیه، ورزش و فعالیت بدنی، حفظ وزن مناسب، و عدم استفاده از دخانیات و سیگار هستند. در مقابل، عواملی مانند سن، عوامل ژنتیکی، نژاد، و سوابق خانوادگی نیز از جمله عوامل مستعد کننده‌ای هستند که قابل تغییر نیستند.
برای پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع ۲، می‌توان به موارد زیر توجه کرد:
- تغذیه سالم و مطلوب: انتخاب رژیم غذایی مناسب با کمترین میزان قند و چربی.
- ورزش و فعالیت بدنی: انجام فعالیت‌های ورزشی منظم برای کنترل وزن و بهبود حساسیت به انسولین.
- حفظ وزن در محدوده طبیعی: جلوگیری از اضافه وزن یا چاقی.
- عدم استفاده از دخانیات و سیگار: ترک سیگار برای کاهش خطر ابتلا به دیابت.
- خودمراقبتی، پایش منظم و معاینات دوره‌ای: مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات پیشگیرانه به صورت منظم.
دیابت نوع ۲ می‌تواند در هر بازه سنی از کودکی تا پیری ظاهر شود، اما بیشتر در افراد پس از سنین میانسالی مشاهده می‌شود.
تاثیر رژیم و تغذیه در کنترل دیابت نوع ۲
رعایت تغذیه مناسب یکی از اصول اساسی در برنامه‌های درمانی بیماران مبتلا به دیابت است. رژیم غذایی بیماران باید سالم باشد و میزان کالری دریافتی آن متناسب با وزن مطلوب بیمار تنظیم گردد. همچنین، مصرف مواد غذایی حاوی فیبرهای بالا بسیار توصیه می‌شود.
رژیم‌های غذایی بیماران دیابتی باید در فواصل زمانی معین مجدداً ارزیابی و مورد بازنگری قرار گیرند. این رژیم باید با توجه به عوارضی که در بیمار ایجاد شده است، تنظیم شود. به‌عنوان مثال، در افراد با فشار خون بالا، میزان نمک مصرفی باید کاهش یابد.
مهم‌ترین نکات رژیم غذایی بیماران دیابتی عبارتند از:
- تعادل کالری: میزان کالری دریافتی باید با وزن مطلوب بیمار متناسب باشد تا از چاقی یا لاغری بیش از حد جلوگیری شود.
- مصرف مواد غذایی با فیبر بالا: مواد غذایی حاوی فیبر به کنترل قند خون و سلامت گوارش کمک می‌کنند. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، و محصولات غله کامل پیشنهاد می‌شود.
- مناسب برای عوارض دیگر: رژیم غذایی باید بر اساس عوارضی که در بیمار ایجاد شده، تنظیم شود. برای مثال، در بیماران با فشار خون بالا، مصرف نمک باید کاهش یابد.
- ارزیابی دوره‌ای و بازنگری: رژیم غذایی بیماران دیابتی باید در فواصل زمانی منظم ارزیابی و بازنگری شود تا با تغییرات وضعیت بیمار هماهنگ گردد.
به‌طور کلی، رژیم غذایی مناسب در دیابت نه تنها به کنترل قند خون کمک می‌کند، بلکه به کاهش خطر عوارض جدی دیابتی مانند بیماری‌های قلبی، مشکلات کلیوی و مشکلات ایمنی نیز کمک می‌نماید.
اهمیت ورزش در کنترل دیابت نوع ۲
انجام ورزش و فعالیت‌های تحرکی برای بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ اثرات مهمی دارد. این فعالیت‌ها به دو روش بر روی کنترل قند خون تأثیر می‌گذارند: اولاً، باعث مصرف قند خون به عنوان سوخت برای بدن می‌شوند که این امر موجب کاهش قند خون می‌گردد. ثانیاً، ورزش به کاهش وزن کمک می‌کند که می‌تواند بهبود قابل توجهی در عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی مانند کاهش سطح HbA1c، کاهش فشار خون و کاهش تری‌گلیسرید داشته باشد.
به‌طور خاص، پیاده‌روی سریع به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در روز می‌تواند برای بیماران مفید باشد. با این حال، در انجام ورزش و تحرکات بدنی برای افراد دیابتی، نکات زیر حائز اهمیت است:
زمان مناسب برای ورزش: بهترین زمان برای انجام ورزش یک الی دو ساعت پس از مصرف وعده غذایی است، زیرا در این زمان قند خون بیشتری در دسترس برای مصرف به عنوان سوخت بدن قرار دارد.
مراقبت از خطر کاهش قند خون: بیماران باید آموزش‌های لازم را دریافت کنند تا در اثر فعالیت‌های ورزشی، خطر کاهش قند خون را کنترل کنند و در صورت لزوم، اقدامات مناسبی مانند مصرف اضافی غذا یا گلوکز انجام دهند.
تنظیم رژیم غذایی: ورزش و تغذیه باید در کنار هم برای کنترل بهتر قند خون و مدیریت وزن موثر باشند. رژیم غذایی باید به گونه‌ای تنظیم شود که موجب حفظ وضعیت سلامتی بیمار و کنترل قند خون گردد.
با رعایت این نکات، ورزش و تحرکات بدنی می‌توانند به‌طور موثری در مدیریت و کنترل دیابت نوع ۲ کمک کنند و بهبود عملکرد عمومی بدن و کیفیت زندگی بیماران را ارتقا دهند.
دارو های دیابت نوع دو چیست؟
با توجه به ارتباط دیابت نوع ۲ با اضافه وزن و چاقی، استفاده از داروهایی که علاوه بر کاهش قند خون، به کاهش وزن نیز کمک می‌کنند، می‌تواند بهبود کیفیت زندگی بیماران را فراهم کرده و کنترل بهتری بر دیابت داشته باشد. شروع زودهنگام درمان دارویی می‌تواند منجر به بهبود کنترل قند خون و کاهش عوارض طولانی‌مدت در دیابت نوع ۲ شود. درمان دیابت نوع ۲ با استفاده از انواع مختلف داروها به صورت خوراکی یا تزریقی انجام می‌شود که هر یک مکانیسم‌های مختلفی برای کنترل قند خون دارند:
تحریک لوزالمعده جهت تولید بیشتر انسولین: داروهایی مانند گلی بن کلامید، گلی کلازید و ریپاگلینید این کار را انجام می‌دهند.
افزایش حساسیت به انسولین (کاهش مقاومت به انسولین): داروهایی مانند متفورمین و پیوگلیتازون به افزایش حساسیت به انسولین کمک می‌کنند.
جلوگیری یا کاهش جذب قند از دستگاه گوارش: آکاربوز این عمل را انجام می‌دهد.
مهار تولید گلوکز در کبد: متفورمین نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کند.
مهار فرآیند تجزیه انسولین و در نتیجه افزایش مقدار انسولین: این داروها به حفظ سطح انسولین در بدن کمک می‌کنند.
برخی از داروها از دو یا چند مکانیسم برای کنترل قند استفاده می‌کنند. همچنین، به دلیل عملکردهای متفاوت دارویی، استفاده از قرص‌های ترکیبی نیز برای درمان دیابت نوع ۲ رایج است. این رویکرد ترکیبی می‌تواند به بیماران کمک کند تا کنترل بهتری بر قند خون خود داشته باشند و به کاهش وزن نیز دست یابند.
ریسک فاکتور ابتلا به دیابت نوع دو
- سن بالای 45 سال
- وزن بیش از 120% وزن مطلوب بدن
- سابقه خانوادگی دیابت نوع 2 در یکی از اعضای خانواده نزدیک (مانند والدین، خواهر یا برادر)
- سابقه اختلال در تحمل گلوکز یا گلوکز ناشتا
- فشار خون بالا (80/130 میلیمتر جیوه یا بیشتر)
- عدم کنترل مطلوب کلسترول و تری‌گلیسرید
- سابقه دیابت بارداری یا تولد نوزاد با وزن بالا
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک که ممکن است منجر به مقاومت به انسولین شود
- عوامل نژادی
سخن پایانی دیابت نوع دوم
دیابت نوع ۲ یک بیماری مزمن است که معمولاً به علت مقاومت بدن به انسولین و کاهش تولید انسولین توسط پانکراس اتفاق می‌افتد. این بیماری ممکن است بدون نمایان‌شدن علائم آغاز شود و به مرور زمان باعث افزایش قند خون می‌شود که می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی مانند بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، اختلالات بینایی و مشکلات کلیوی گردد.
عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ شامل سن بالا، اضافه وزن، فشار خون بالا، سابقه خانوادگی دیابت، عدم فعالیت بدنی کافی و سبک زندگی نامناسب هستند.
درمان دیابت نوع ۲ شامل تغییرات در سبک زندگی مانند تغذیه مناسب و ورزش، همچنین استفاده از داروها برای کنترل قند خون و بهبود حساسیت به انسولین است. بهبود کنترل قند خون می‌تواند به تأخیر در پیش‌روی بیماری و کاهش خطر ابتلا به عوارض جدی کمک کند.
به طور کلی، آگاهی از عوامل خطر، اعمال تغییرات در سبک زندگی و درمان منظم با کمک پزشک می‌تواند به مدیریت و کنترل بهتر دیابت نوع ۲ کمک کند و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.
